Иран: Американските напади сериозно го оштетија нуклеарниот објект Фордо

Клучниот ирански нуклеарен објект Фордо претрпел сериозни оштетувања при американските воздушни напади, изјави иранскиот министер за надворешни работи Абас Аракчи во интервју за „CBS News“.

„Никој со сигурност не може да каже што точно се случи во Фордо. Сепак, според досегашните информации, објектот е тешко оштетен“, изјави Аракчи во разговор емитуван на 1 јули.

Тој додаде дека Иранската организација за атомска енергија веќе спроведува сеопфатна проценка на штетата, по што ќе биде доставен детален извештај до владата.

Контрадикторни информации и сомнежи

Сепак, според извештајот на „Вашингтон пост“, пресретнати ирански комуникации сугерираат дека последиците од американските напади врз иранскиот нуклеарен програм можеби се помали од она што го тврди Вашингтон. Весникот се повикува на четири независни извори блиски до доверливи разузнавачки кругови во САД.

Американскиот претседател Доналд Трамп претходно изјави дека нападите го „уништија иранскиот нуклеарен програм“, но американските функционери признаваат дека ќе биде потребно време за целосна проценка на ефектите од нападите извршени минатиот викенд.

„Полноќен чекан“ и удар врз три локации

Во ноќта меѓу 21 и 22 јуни 2025 година, САД спроведоа координирани воздушни удари врз три главни ирански нуклеарни објекти – Фордо, Натанз и Исфахан – во рамки на операцијата со кодно име „Полноќен чекан“.

Нападите беа одговор на ескалирачките стравувања за напредокот на иранската нуклеарна програма, како и на ненадејниот израелски воздушен удар на 13 јуни, кој ја засили тензијата меѓу Иран и Израел.

Претседателот Трамп ја издаде наредбата, а Пентагон потврди дека во операцијата биле употребени најсофистицирани воени средства – стелт бомбардери B-2 Spirit, бомби за пробивање бункери GBU-57/B и крстосувачки ракети Tomahawk лансирани од американски подморници. Целта, според САД, била да се неутрализира капацитетот на Иран за збогатување на ураниум и значително да се забави развојот на нивната нуклеарна програма.

Оценките за штетата сè уште нецелосни

Иако Пентагон соопшти дека ова била прва оперативна употреба на ваков тип на вооружување и дека нападите нанеле значителна штета врз центрифугите и пратечката инфраструктура, целосна проценка сè уште не е објавена.

Иранските власти тврдат дека САД ги преувеличуваат размерите на штетата, додека Вашингтон инсистира дека иранскиот нуклеарен развој е назадуван најмалку за неколку месеци.

Глобални реакции и неизвесност

Нападите предизвикаа бурни реакции во меѓународната заедница, зголемен страв од регионална ескалација и отворени прашања за правната основа и долгорочните последици од американскиот потег.

Иран реагираше со прекин на дипломатските контакти и најави дека го задржува правото на одбрана. Од американска страна, официјалните лица порачаа дека нивната цел не била промена на режимот во Техеран, туку единствено отстранување на потенцијалната нуклеарна закана.